27 Aralık 2020 / Malta
Sainsbury’s gibi İngiliz süpermarketleri ya da Fransız dondurulmuş gıda perakendecisi Picard gibi firmaların geri dönüşüme gönderilen tonlarca plastik ambalajı Türkiye’de yasa dışı şekilde çöpe atılıyor. Türkiye Avrupa atıkları için en önemli destinasyon haline geldi.
Buna rağmen Türkiye’deki geri dönüşüm firmaları, atık plastik ithalatının gerekli olduğunu savunuyor. Gama Recycle atık işleme tesisinin sahibi Zafer Kaplan, Türkiye’deki tüm atıklarları toplasalar dahi sektörün ihityacının karşılanmayacağını belirtiyor. Türkiye’deki işlenmiş atık ürünleri sektörünün hem Avrupa’ya hem de Orta Doğu’ya büyük miktarda ihracat yaptığını söyleyen Kaplan, hammadde temini için atık plastik ithalatının devam etmesi gerektiğini savunuyor. Kaplan yine de Türkiye’deki atık toplama sisteminin geliştirilmesi gerektiğini de belirtiyor.
Türkiye’nin güneyinde gittikçe artan yasa dışı çöp dökme sahaları ise ithal edilen atıkların sebep olduğu çevresel sorunları görmezden gelmeyi engelliyor.
Çukurova Üniversitesi’nden Sedat Gündoğdu ise atık plastik işleme sektörünün ithal çöpler yerine yerli çöplere yönelmesi gerektiğini savunuyor. Bakanlıkların ve yerel yönetimlerin çöp ithalatını yasaklaması gerektiğini söyleyen Gündoğdu, sınırlara gelen binlerce konteynır içindeki çöplerin kontrol edilmesinin imkansız olduğunu belirtiyor.
Türkiye’de ise bilinen en az 10 büyük atık sahası var. Bu sahalardan üçünü ziyaret eden AFP Ajansı muhabirleri ise 4. bir atık sahasını şans eseri Adana’nın güneyindeki bir yol kenarında fark ettiler. Bu saha içerisinde yer alan çöpler ise İngiltere, Fransa, Holanda ve İtalya’dan gelen atıklardan oluşuyor. Gündoğdu, Avrupalıların özenerek ayırdıkları çöplerin son durağının geri dönüşüm tesisleri değil, Türkiye’deki gibi yasadışı atık sahaları olduğunu söylüyor.
İthal edilen plastiklerin ne kadarının yasa dışı çöp sahalarına atıldığı bilinmiyor. İnterpol ise ağustos ayında suç örgütlerinin küresel yasa dışı plastik atık ticaretine katılımı konusunda uyarıda bulundu.
Çevre konusundaki iddalı hedeflerine rağmen AB, kendi atığının sadece üçte birini geri dönüştürüyor. Bu miktarın ise sadece yarısını kendi başına geri dönüştüren AB, diğer yarısını ise Türkiye gibi ülkelere ihraç ediyor.
Eylül ayında Çevre Bakanlığı, geri dönüşüm firmalarına ihtiyaçlarının yüzde 50’sinden fazlalarını ithal etmemelerini, geri kalan yüzde 50’sini ise ülke içerisinden temin etmeleri için talimat verdi.
Eurostat’a göre ise atık çöp ithalatı 2016’dan 2019’a 10 kattan fazla arttı.
Çin’in Ocak 2018’de atık ithalatını yasaklamasının ardından Türkiye, Avrupa’nın en önemli destinasyonu haline geldi.
Kaynak: DW
