15.02.2021-Sevim Bakar/Malta
Malta ve Gozo’da nüfusun büyük bir kısmının birkaç soyadını paylaşması dikkat çekicidir. Örneğin, Gozo’daki bazı köylerde, beş soyadı toplam nüfusun yarısı tarafından kullanılmaktadır.
Bu, akraba evliliğinden kaynaklanan yüksek derecede homojenliği (‘aynılık’) gösterir, ancak Malta’da (2011) yapılan son nüfus sayımı bu homojenlik derecesinde bir miktar azalma olduğunu göstermektedir. Geçmişte köyler arasında çok fazla seyahat olmadığı ve insanlar kendi köylerinde evlenme eğiliminde oldukları için belirli soyadları belirli köylerle ilişkilendirilmiştir.
Bu sayım ayrıca Malta’nın tamamında ilk 10 soyadının nüfusun dörtte üçünü kapsadığını gösteriyor. Malta’da en yaygın soyadları şunlardır: Borg, Camilleri, Vella, Farrugia, Zammmit, Galea, Micallef, Grech, Attard ve Spiteri. Gozo’da bazı küçük farklılıklar vardır: En yaygın soyadı Vella’dır, ardından Attard, Camilleri, Grech, Portelli, Buttigieg, Sultana, Azzopardi, Spiteri ve Zammit gelir.
Dahası, yaygın olmamakla birlikte, belirli yerlerde karakteristik olarak ortaya çıkan ancak diğerlerinde olmayan belirli soyadları vardır. Bunlara Rapa, Mintoff, Sultana ve Buttigieg gibi soyadlar dahildir.
Bu varyasyonların bir açıklaması, Malta nüfusunda soyadı ne kadar eski olursa, büyük sayılarda bulunma olasılığı da o kadar yüksektir. Örneğin, ilk 10 soyadın tümü Malta’da MS 1400’den beri var. Bu, bu ailelerin çoğalacak ve mevcut yaygınlıklarına ulaşacakları çok sayıda nesilleri olduğu anlamına gelir.
Soy isimleri, karmaşık tarihi ve dilsel koşullarda adaya yüzyıllar boyunca ulaşmıştır ve çünkü Malta her zaman çeşitli etnik grupların bir arada yaşadığı bir yer olmuştur.
Norman istilasından sonra, yerli Müslüman halk, Hıristiyan yönetimine tabi olmasına rağmen, kültürel ve dil mirasını korumaya devam etti.
Ancak 13. yüzyılda Müslümanların ve 15. yüzyılda Yahudilerin sürülmesi, Malta’yı Kuzey Afrika Arabo-Berberi dünyasına bağlayan güçlü kültürel bağların nihai kopuşunu getirdi.
Soyadları, orijinal kaynaklarına göre geleneksel olarak dört geniş kategoriye ayrılır: kişisel isimlerden türetilenler, yer isimlerinden olanlar, meslek isimlerinden olanlar ve takma adlardan olanlar. Her birinin arkasında özel bir önem vardır.
Muscat
Eski Başbakanın da soyadı olan – Muscat – İtalyanca veya Fransızcadır ve geç orta çağlara kadar uzanmaktadır. Menşei, Loire Vadisi’nde yetişen misket üzümünden yapılan güçlü bir tatlı şarap olan muscatel üreticisi veya tüccarı olan bir misket üzüm yetiştiricisine atıfta bulunabilir. Ama aynı zamanda İtalyan moskasından veya Yahudi “hindistan cevizi” ten “uçmak” anlamına da gelebilir.
Malta’da bile soyadı verme geleneği, esas olarak ortaçağ feodal sistemine özgü yeni idari uygulamaların ortaya çıkmasıyla motive edildi. Toplumlar daha karmaşık hale geldikçe ve vergiler toplanmaya başladıkça, bir kişiyi diğerinden güvenilir ve net bir şekilde ayırmak için daha rafine bir isim sistemi geliştirildi.
Yapılan bir araştırmada Malta ve Gozo’da en fazla kullanılan 120 soyadının listesi paylaşıldı. Bu tabloya göre başı Borg, Vella ve Farrugia çekiyor.
Sizler için bazı soyadlarının anlamlarını da derledik:
Agius azizce, kutsal
Bianco, Balzan beyaz saçlı
Borg kaya yığını
Bruno, Moroni, Morana koyu tenli
Buhagiar Kayaların babası
Calleja Çiftçi, sevimli
Camilleri deve sürücüsü
Caruana Hint yağı fabrikasından
Cassar kasa üreticisi
Cortis nazik
Falzon hilekâr
Farrugia tavuk besleyici
Formosa yakışıklı
Galea kalyon, savaş gemisi
Ghirsci şaşı
Grech Yunan soyundan gelen
Grixti, Montanaro kaba
Imbroll, Briguglio burnunu sokan
Losco kısa görüşlü
Magro yağsız
Mangion, Manduca, Manicaoro oburlar
Micallef yargıç
Preziosi değerli
Psaila soğan
Rossi kızıl saçlı
Scerri kavga
Testa koca kafa
Theuma tarlalarında sarımsak yetiştiren biri
Tonna tombul
Vella, Bellizzi, Belli güzel
Zahra Portakal ağacının beyaz çiçeği, pırıl pırıl
Malta’da tanıştığınız insanların soyadları artık daha çok ilginizi çekecek ve aynı soyadından bir çok kişinin olması size garip gelmeyecek.
