Avrupa Birliği’nin dijital aşı pasaportu ve Türkiye’nin durumu ile ilgili 10 önemli nokta

28 Şubat 2021 / Malta

AB, onayladığı aşılar için “Dijital Aşı Pasaportu” hazırlıyor. Aşı bilgileri AB ve bağlantılı ülkelerin havayolları, sınırları, otelleri ve pasaport kontrollerinde görülecek. Çin aşısı AB onayı almadığı için, AB Aşı Pasaportu’nda yok.

Peki Türkiye “AB Dijital Aşı Platformu”na nasıl girecek? İşte 10 maddede cevabı…

Avrupa Birliği, Perşembe günü ‘Dijital ve AB içinde tek standartta aşı pasaportu’ (aşı kimliği ya da aşı kartı da deniyor) konusunda anlaşmaya vardı. Anlaşmayı, Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen açıkladı.

Türkiye, Çin aşısı nedeniyle AB için onaylanmış olma şartını yakalayamayarak sürece dahil olmazsa, turizmden çok şey kaybedecek. Türkiye’ye gidenler mağdur olacak. İşte, AB’nin Aşı Pasaportu ve bundan sonraki takvimi:

1) AB içinde onaylanan aşılar

AB, aşı pasaportu için Yunanistan’ın başvurusunun ardından çalışmaya başladı. Perşembe akşamı son şekli verildi. Formül ise, “AB tarafından onaylanmış aşılar ile vücudu antikor üretenler veya PCR testi ile negatif sonucu olanlar” diye benimsendi.

2) Aşı pasaportunun içeriği

AB liderler zirvesi 4.5 saat sürerken, aşı pasaportunun içeriğinde AB vatandaşlarının aşılama bilgilerinin yer alması öngörüldü. Bu bilgilerin, başkalarının eline geçmesi istenmedi ve AB içinde kalması karara bağlandı. Bu durumda, AB’nin aşı pasaportu sistemine girebilmek için, bunun hazırlıklarına onlarla başlamak gerekiyor. Bu bilgiler, ABD ile de paylaşılmayacak.

3) Çin aşısı yer alacak mı?

Çin aşısı AB tarafından onaylanmadı. Bu nedenle, AB’nin aşı pasaportunda yer almayacak. AB’nin aşı pasaportuna, AB dışı bir ülkenin girebilmesi için de önceden bu sisteme entegrasyon gerekecek. Çin aşısının AB tarafından onaylanması halinde, bu sorun ortadan kalkacak.

4) Türkler vize alabiliyor mu?

Türklere şu anda AB vizesi ve randevusu verilmiyor. Korona açılımları, yeterli sayıdaki nüfus aşılandıktan sonra (ülke nüfuslarının yaklaşık yüzde 60’ı), aşı pasaportuna bağlanacak. Yani, aşılamanın ardından aşı pasaportu bilgileri ile uçağa binilecek. Onunla tatile, restorana, spora, müzeye, düğün salonuna gidilecek.

5) AB vatandaşı Türkiye’ye girebilecek mi?

Aşı pasaportu olsun olmasın, AB vatandaşı Türkiye’ye gidebiliyor ve şu anda bu kitlesel bir gidiş değil. Ancak Türklere bu da yasak. Bir yıldır kapalı olan vizeler, aşılama tamamlanmadığı ve AB’nin tanıdığı bir aşı kaydı da girilmediği için yine açılmayabilecek. Bu durumda, Türkler yine AB vizesi randevusu alamayacak ve eşitsizlik devam edecek.

6) Aşı pasaportu sistemine girmezsek ne olur?

Türkiye, birçok ülke gibi AB tarafından ‘korona riskli ülke’ ilan edildi. Bunun ne zaman kaldırılacağı bilinmiyor. AB’nin aşı pasaportu sistemine giremezsek, riskli ülke statümüz kalacak. Ayrıca, AB ülkeleri tarafından seyahat uyarısı yapılan ülke arasına gireceğiz. Çok sayıda Avrupalı turist gelmekten vazgeçer. Aşı pasaportu sistemi içerisinde olan Yunanistan, İspanya, Portekiz ve İtalya’yı tercih eder.

7) Riskli ülke veya uyarılan ülkeye gidersek ne olur?

AB, seyahat özgürlüğünü kısıtlamaz ama uyarılar yayınlar. Anlamı şudur: “Uyarıma rağmen buralara gidersen, sorumluluk almam.”

Böyle olunca, örneğin arabasıyla Türkiye’ye giden gurbetçi veya Alman turist, seyahat uyarısına aykırı hareket ettiği için, orada zarara uğrarsa, hastalanırsa, kaza geçirirse, sigorta devre dışı kalır. Ayrıca, dönüşü garanti edilemez, kötü niyetli bir işveren orada başınıza gelen olay nedeniyle işten atabilir ve diğer haklardan yararlanamaz.

8) Vizeler ne zaman açılacak?

Türklere vize randevusu verilmezken, vizesi olanlar da Türkiye’den AB’ye gidemiyor. Sadece oturma izni ya da hakkı olanlar gidebiliyor. İşte bu sıkıntılı durumun aşılması için, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da açıkladığı gibi, Türkiye bir an önce AB aşı pasaportu sistemine entegre olmalı. Açılım ancak ondan sonra olur. Aksi halde, Çin aşısını üreten şirketin Avrupa Aşı Onay Birimi EMA’ya başvurusu ve bunun sonuçlanması 2021 yılı sonunu bulabilir.

9) Süreç nasıl işleyecek?

Almanya Başbakanı Merkel, çocukların aşılanması ile ilgili bir karar olmadığı için, tatilleri “Dijital aşı pasaportuna” bağlamanın şimdilik zor olduğunu belirtti. Ama üç aylık süreden söz etti. Bu da, aşı pasaportunun Haziran-Temmuz aylarında hayata geçeceğini gösteriyor. Bu üç aylık sürede, aşı pasaportu ile PCR negatif test sonucu da geçerli olacak. Ama yine vize randevuları kapalı kalmaya devam edecek.

10) Türkiye ne yapmalı?

Türkiye, AB’de onaylanan AstraZeneca, Pfizer/BioNTech veya Moderna’yı değil, Çin aşısını kullanıyor. Bu aşı AB tarafından kabul edilmeyecek diye bir şey yok. Ancak başvuru ve onay gerekiyor. Türkiye’nin AB nezdinde girişimlerde bulunup kullandığı aşının, aşı pasaportuna işlenebilmesini sağlaması ve “dijital platforma giriş hakkı” elde edebilmesi gerekiyor. Yani AB’nin Dijital Aşı Pasaportu kayıtlarına, aşı olan Türklerin kayıtları da girilebilmeli. Böylece, dijital olarak Türk vatandaşlarının aşı bilgileri de AB tarafından görülecektir. Bu da, vize randevuları engelinin aşılmasında çok önemli olur. Aksi halde, 2021 turizminden en büyük pastayı Yunanistan, İspanya ve Portekiz alır.

Kaynak: Ajans GPH