Elif Ören / 30 Ekim 2022
Malta’da yaşayan Türk dövme sanatçısı Aleyna Pehlivanoğlu (@alena.inked) ile binlerce yıllık zengin tarihi olan dövme sanatını konuştuk bu hafta.
Birçok farklı kültür, türlü türlü sebeplerle dövmeler yaparak bu geleneği yaşatmış ve bu sanat günümüze kadar süregelmiş.
Dövme henüz Avrupa’ya gelmeden önce Okyanusya ülkelerinin her yerinde sanatsal tarzların, anlamların, desenlerin ve motiflerin şaşırtıcı çeşitliliği ile vardı. Bu sanat doğadan türetilmiş ve Tanrı’nın bir armağanı olduğuna inanılmıştı. İnandıkları Tanrı’nın oğullarının onlara bir mesajı vardı:
“Dövme yaptırmalısın ki cildin güzelleşsin ve yaşla birlikte çekilmesin. Okyanustaki balıklar çizgilidir ve çizgileri vardır ve bu nedenle insanların da böyle çizgileri olmalıdır. Ölümden sonra her şey geçecek, sadece dövmeler kalacak; senden uzun yaşayacaklar. İnsan, yeryüzündeki her şeyi, tüm eşyalarını geride bırakacaktır; sadece dövmesini mezara götürecektir.”
Bazı toplumlarda asil ve kahraman kişiler dövme yaptırırken, bazıları suçluları ve köleleri belli etmek için yaptırmış. Bazıları kötülüklerden korunmak, şans ve bereket için yaptırmış; bazıları dini bir inanç, mistik bir ayin için.
Şimdilerde kimileri estetik bir görüntü için, kimileri moda akımına uyarak dövme yaptırıyorlar. Kimileri ruhunu dışına, tenine, bedenine yansıtıyor; belki yaşadığı şeyleri belki anlamlı bulduğu izleri bedeninde taşımayı seviyor. İnsan tarih boyunca olduğu gibi bugün de bir şekilde kendini ve ruhunu ifade ediyor.
Keyifli okumalar diliyorum.
Merhaba Aleyna Hanım, öncelikle söyleşi teklifimizi kabul ettiğiniz için çok teşekkür ediyoruz. Bize biraz kendinizden bahsedebilir misiniz?
Selamlar, ben teşekkür ediyorum söyleşi yapma teklifinde bulunduğunuz için. Benim için çok büyük bir keyif olacak.
İstanbul doğumluyum ve ailem Bulgaristan göçmeni. 25 yaşındayım ve 16 yaşımdan beri sanatla ilgileniyorum. Kısacası kendimi bildim bileli sanatla iç içeyim. Kendimi sanata adadım diyebilirim.
Ne zamandır Malta’da yaşıyorsunuz, Malta’ya gelmeye nasıl karar verdiniz
2018’den beri Malta’da yaşıyorum. İngilizcemi geliştirme kararı aldıktan sonra Malta’ya geldim.
Dövme sanatçısı olmaya nasıl karar verdiniz? Kaç yıldır bu işi yapıyorsunuz?
Aslına bakarsanız dövmeci olmak benim dışımda etrafımdaki bütün insanların kararıydı. Sürekli olarak beni teşvik etmeye başladılar. Her zaman daha zamanı var önce okulumu bitmeliyim derken bu günlere kadar geldim. Dövme yapmaya 2021 yılında başladım oldukça yeni bir serüven benim için.
Malta’yı bir dövme sanatçısı gözünden anlatır mısınız? Dövmeye talep ve bakış açısı nasıl?
Malta’da dövmeye büyük bir ilgi var. Malta halkı için konuşacak olursam özellikle, bu daha da doğru olur. Her bir kişinin mutlaka küçük bile olsa bir dövmesi var. Özellikle gün geçtikçe dövmeye olan talep daha da artıyor.
Hem kadın hem dövme sanatçısı olduğunuz için farklı bir ayrımcılığa maruz kaldığınızı hissettiğiniz oldu mu?
Hiçbir zaman önyargı veya herhangi bir sorun ile karşılaşmadım. Aslında tam tersi insanlar kadın dövmeci olduğum için beni daha çok tercih ediyorlar. Özellikle eğer bir kadın müşterim özel bir bölgeye dövme yaptırmak istiyorsa kadın dövme sanatçısı tercih ediyor. Eksiden yana daha çok artıları olduğunu düşünüyorum. İnsanlar için daha çok dikkat çekici oluyor.
Müşteri profiliniz nasıl, size gelen insanlar ne tarz dövmeler istiyor?
Müşterilerim, isteklerini genelde bir konu üzerine olan ilgilerini anlatarak ifade ediyorlar. Ve bunun üzerine tasarımlar yaparak ilerliyoruz. Gerçekçi ve abstract tarzını birleştirerek yaptığım tasarımlar benim tarzımı oluşturuyor. Genelde müşterilerimin talepleri de bu yönde oluyor.
Tasarım yaparken dövme yaptıracak kişilerle yaptırmak istediği dövmenin hikayesini konuşuyor musunuz?
Mutlaka. Eğer fikrin altındaki hikâyeyi bilirsem, tasarıma daha uygun detaylı dokunuşlar yapabiliyorum. Böylelikle birçok bağlantıyı yakalamış oluyorum.
Dövme yaptırmak için gelen kişi herhangi bir dış baskı kaygısı yaşayarak görünmeyecek bir yere dövme yaptırdığı oluyor mu?
Dışarıdan bir baskı almanın dışında genelde insanlar işyerinin vereceği tepkiden çekinerek kıyafet içerisinde kalacak ve görünmeyecek yerlere dövme yaptırmayı tercih edebiliyorlar.
Yapmayı en çok sevdiğiniz tarz ve figürler nelerdir?
Aslında belirli bir figürüm yok fakat tasarımlarımda sürekli kullandığım fırça vurusu veya boya sıçraması gibi kullandığım detaylar mevcut.
Asla yapmam dediğiniz bir dövme var mı?
Hayır. Fakat tabii ki fikri beğenmediğim tasarımlarla karşı karşıya gelebiliyorum. Bu durumda da müşteriye daha iyi olabileceğini anlatarak fikir alışverişinde bulunuyorum. Böylelikle olabileceğin en iyisini vererek yardımcı oluyorum. Karar tabii ki her zaman müşterinindir.
Sizin için en ideal müşteri kimdir?
Sanırım ideal müşteri diye bir şey yoktur. Tek tercihim müşterinin ne istediğini bilerek gelmesi bu durumda çok daha kolay yardımcı olabiliyorum.
Dövmenin modası var mı ve bu modayı belirleyen şey nedir?
Kesinlikle bir moda söz konusu. Zaman değişiyor; insanlar ve fikirler de değişiyor. Artık yaratıcı olmak daha kolay. Bu durum da dövme modasının sürekli yenilikler içinde olmasını sağlıyor. Gördüğümüz veya izlediğimiz her şeyden ilham almak mümkün. Başka bir dövme sanatçısının yaptığı işten bile ilham alabiliriz.
Dövme yaptırdıktan sonra pişman olan oluyor mu? Mesela ben çok seviyorum ama ya pişman olursam diye hiç yaptırmıyorum.
Kapatma işlemini yaptırmak için gelen müşteriler oluyor tabii ki. Fakat insanlar genelde doğru veya güzel yapılmış olmayan dövmelerden şikâyet ediyorlar.
Siyah beyaz dövme mi renkli dövme mi?
Siyah beyaz ve renkli dövmelerde de çalışmayı çok seviyorum. Her ikisinden de biraz biraz diyelim.
Dövme yaptıracak bir kişi şekil ve bölge seçerken nelere dikkat etmeli?
Öncelikle fikir hakkında ve sonra da yapılacak yer hakkında konuşmalıyız. Tasarımın vücutla uyum sağlaması gerekir. Diyelim ki kolunuzun iç kısmına dövme yaptırmak istiyorsunuz, tasarımın kol içine sığması gerekmektedir.
Yapmış olduğunuz en özel ve etkileyici dövme var mı diye sorsam?
Evet, yapmaktan çok keyif aldığım tasarımlar oldu.
Nelerden ilham alıyorsunuz? Tarzınız nasıl oturdu?
İlham için genelde internetten araştırmalar yapıp eskiz alarak çalışmalar yapıyorum. Daha fazla pratik yaptıkça ufkunuz daha da çok açılıyor. Bazı durumlarda zorlandığım tabii ki olabiliyor.
Aslına bakarsanız tarzım zamanla oturdu. Birçok farklı tarzda çalışmalar yaparak hangi tarzdan daha çok hoşlandığımı fark ettikten sonra sevdiğim tarzın üzerine yoğunlaştım ve hala ilerletmeye devam ediyorum.
Başka bir ülkede kendinizi ve işlerinizi tanıtmak zor olmuyor mu?
Başlangıçta biraz zor oluyor tabii belli bir müşteri kitlesini yakalamak birkaç ayı aldı; fakat daha sonrasında kendiliğinden akışına göre devam etti ve ediyor.
Hem acısını merak edenler hem de sıkılmak veya pişman olmaktan korkanlar için en uygun ilk bölge neresidir?
Vücudumuzun belli bölgelerinde acı oranı çok daha yüksek. Kemikli yerler ve derinin daha ince olduğu yerler hassas olduğundan dolayı acı hissediliyor. Mesela dirsek veya diz kapağı gibi, bunun dışında kaburga üstü veya kol içi gibi bölgeler hassas dolayısıyla acıyı en üst düzeyde hissetmek fazlasıyla mümkün.
Pişman olmaktan korkanlara tavsiyem; hayatlarında önemli olan bir varlığın veya bir anın dövmesini görünmeyecek bir yere yaptırmaları olur. Böylelikle sürekli göz önünde olmaması unutmalarını sağlar. Kol arkası, sırt gibi bölgeler daha çok tercih edilen yerlerden.
Türkiye’de hala dövmesi olanlara serseri damgası vurulabiliyor, olumsuz bakılabiliyor. Türkiye’de ve yurt dışında dövmeye bakış açısını kıyaslarsak ne söylersiniz?
Avrupa ülkelerinde dövmeye bakış açısı daha açık, insanlar daha olumlu bakıyor. Birkaç defa 50-60 yaş ortalamasında olan kişilere dövme yapma fırsatım da olsa genelde yaş ortalaması yüksek olan kişilerde bir yargılama hala söz konusu.
Dövme sanatçısı olmanın en sevdiğiniz yanı nedir?
Bunu açıklamak biraz zor. Dövme yapmayı her açıdan seviyorum. Yeni insanlarla tanışmayı, yaptığım tasarımları, dövmelerden memnun kalmalarını ve verdikleri tepkileri görmek benim için paha biçilemez. Yaptığım dövmeler bir hayata dokunuyor ve ömür boyu onlarla kalıyor.
Dövme sanatına ilgi duyan ve bu alanda çalışmaya hevesli kişilere önerileriniz var mı?
Tutarlılık ve sabır. Uzun ve çok çalışılması gereken bir yolculuk. Çok ciddi bir iş olduğunu ve dövmenin kalıcı olduğunu anlayarak başlanılması gereken bir yolculuk. Aslında kendinizi her zaman müşterinin yerine koymalarını ve bol bol çizim yapmalarını tavsiye ederim. Çizim bilgisi iyi bir dövmeci olmada büyük bir rolü var. Ve tabii ki müşterilerle aranızdaki iyi ilişki diyebilirim.
Okurlarımız çalışmalarınıza nasıl ulaşabilir?
Çalışmalarımı yayınladığım Instagram hesabı @alena.inked üzerinden bana ulaşabilirler.
Son olarak Malta Haber okurlarına neler söylemek istersiniz?
Keyifli günler diliyorum. Malta Haber’i takipte kalın! 😊
