Malta’nın önde gelen mimarlarından olan Dr. Alex Torpiano, Fomm ir-Riħ bölgesindeki dengesiz yapı nedeniyle sık sık yaşanan kaya çökmelerinin insanların yaralanma riskini artırdığı konusunda uyarılarda bulundu.
Torpiano, bölgedeki sahil yolunu kullananlar kadar, denizden gelen yüzücülerin de bölgenin düzensiz çökme eğilimi nedeniyle risk altında olduğuna dikkat çekti.
İlk olarak 2020 yılında, arazi sahibi müteahhit Sandro Chetcuti’nin bölgenin istikrarı hakkındaki endişelerinin ardından görevlendirilen Torpiano, sahil kesimindeki çökme riskini inceledi. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, mevcut geçitlerin durumu ve kıyı erozyonunun, bölgenin “yakın tehlike” altında olduğunu gösteren ciddi çökme riskleri taşıdığına dair bir rapor hazırlandı.
Mart ve Kasım aylarında 2021 yılında iki büyük çökme meydana geldi. Ardından Ocak 2022’de bölgeyle ilgili kamu güvenliği adına adım atılması ve en azından kamu arazisini kullananlara potansiyel tehlike hakkında bilgi verilmesi gerektiğine dair bir rapor sunuldu. Torpiano, bu yıl Şubat ve Haziran aylarında da çökmelerin gözlemlendiğini, ancak bu raporlara dair herhangi bir eylem alınmadığını belirtti.
Torpiano, “Kaya çökmeleri, kayanın jeoteknik özelliklerinden kaynaklanıyor. Kış fırtınaları kayaları aşındırarak altlarını oyar, yaz aylarındaysa aşırı sıcaklar açığa çıkan kil yüzeyini gevşetip çatlamasına neden oluyor.” şeklinde açıklamalarda bulundu.
Torpiano, “Üzücü bir şekilde, Malta’da insanlar genellikle kazalar gerçekleştikten sonra şok olup suçlama yapma eğilimindeler. Polise yapılan bildirim, genellikle önlem alınmasına yol açmıyor. Bu nedenle, kayalıklar her yıl düşmeye devam ederken, hem yukarıdaki tehlikeli durumu hem de insanların farkında olmadan tehlikeli alanlara erişebildiği aşağıdaki bölgeyi vurgulamak istedim. En azından halkın bilgilendirilmesi için bazı uyarı levhaları koymak en temel gerekliliktir.” dedi.
Fomm ir-Riħ bölgesine erişim, son birkaç yıldır tartışma konusu olmuş ve halka açık patika yolu üzerinde bulunan bir kapının geçici olarak kapatılmasıyla tepki çekmişti. Ancak daha sonra bu kapının yasa dışı olarak yerleştirildiği ortaya çıktı ve Planlama Makamı tarafından kaldırıldı.
Aktivistler, bölgedeki özel güvenlik görevlileriyle de karşılaştı ve insanlara koya gitmeye ve patika üzerinde kalmamaya dikkat etmelerini önerdi. Ancak arazi sahipleri, koya erişimi engellemek amacıyla güvenlik görevlisi tutulduğu iddialarını reddetti.
Ramblers’ Association gibi gruplar, arazinin özel mülkiyete ait olmasına rağmen, koyun halka açık olmasının 1983 tarihli bir tapuyla güvence altına alındığını savunuyor.
Kaynak: Times Of Malta
