Avrupa piyasalarında savunma ve havacılık şirketlerinin hisseleri, yılın başından bu yana yükselişini sürdürüyor. ABD Başkanı Donald Trump’ın Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy ile yaşadığı tartışma ve Avrupa Birliği (AB) liderlerinin Ukrayna’ya destek açıklamaları, sektördeki hisselere yeni bir ivme kazandırdı.
Trump Dönemi, Avrupa’nın Savunma Politikalarını Değiştiriyor
ABD’de başkanlık değişimi, Avrupa’nın güvenlik stratejisini doğrudan etkiledi. Joe Biden döneminde ABD ile AB arasındaki yakın savunma iş birliği, Donald Trump’ın göreve gelmesiyle sarsıldı. Trump’ın, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Ukrayna’daki savaşın sona erdirilmesine yönelik görüşmelere AB ülkelerini dahil etmemesi, transatlantik ilişkilerdeki mesafeyi daha da açtı.
Özellikle Trump’ın Zelenskiy ile kamuoyu önünde yaşadığı tartışma, süreci daha da karmaşık hale getirdi. Tartışmanın hemen ardından ABD’nin Ukrayna’ya askeri yardımları askıya alma kararı alması, Avrupa’nın savunma harcamalarını artırma gerekliliğini gündeme taşıdı.
Avrupa Savunma Harcamalarını Artırıyor
Trump’ın 20 Ocak’ta göreve başlamasının ardından hızla değişen politikalar, Avrupa ülkelerinin savunma bütçelerini artırma kararlarını peş peşe açıklamalarına neden oldu. AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, hafta başında yeni bir savunma paketi ve silahlanma planı açıkladı. Von der Leyen, Avrupa’nın güvenliği konusunda daha fazla sorumluluk alması gerektiğini vurgulayarak, bu kapsamda 800 milyar avroluk bir savunma harcamasının devreye alınabileceğini belirtti.
AB üyesi ülkelerin, Gayri Safi Yurt İçi Hasıla’larının (GSYH) yüzde 1,5’i oranında savunma harcamalarını artırmaları durumunda, dört yıl içinde 650 milyar avroluk mali alan yaratılabileceği ifade ediliyor. Ayrıca, ülkelerin savunma yatırımlarına yönlendirilmesi için 150 milyar avroluk kredi sağlayacak yeni bir fon oluşturulması da gündemde.
Savunma ve Havacılık Şirketlerinde Ralli
Avrupa ülkelerinin artan savunma harcamaları, piyasalarda savunma ve havacılık sektöründeki hisselerde hızlı yükselişleri beraberinde getirdi. Yılın başından bu yana yükseliş eğiliminde olan savunma şirketleri, Trump-Zelenskiy tartışması ve AB’nin Ukrayna’ya destek açıklamalarının ardından borsalarda yeni zirvelere ulaştı.
Savunma Bütçesini Artıran Ülkeler
• Fransa: 2030 yılına kadar her yıl savunma harcamalarını 3 milyar avro artırmayı planlıyor.
• İngiltere: 2027’ye kadar savunma harcamalarını GSYH’nin yüzde 2,5’ine çıkarmayı hedefliyor. Bu artışı finanse etmek için dış yardım bütçesini yüzde 0,5’ten yüzde 0,3’e düşürecek.
• Almanya: Yeni hükümetin, savunma bütçesini artırmak için borç frenini gevşetme konusunda anlaşmaya vardığı belirtiliyor. Gelecek 10 yılda altyapı yatırımları için 500 milyar avroluk fon kurulması planlanıyor.
NATO’nun Avrupalı üyeleri, GSYH’lerinin yüzde 2’sini savunmaya ayırmayı taahhüt etse de bu hedef her ülke tarafından düzenli olarak karşılanmıyor. Trump, Avrupa ülkelerinin savunma bütçelerini yetersiz bulurken, AB ülkelerinin ortalama savunma harcamaları şu anda GSYH’nin yüzde 1,9’u seviyesinde bulunuyor. Trump, bu oranı yüzde 5’e çıkarmaları yönünde baskı yapıyor.
Avrupa Savunmada Yeni Bir Döneme Giriyor
Avrupa’daki siyasi belirsizlik ve ABD ile ilişkilerdeki dalgalanmalar, kıtanın savunma politikalarını yeniden şekillendiriyor. Artan harcamalar ve yeni savunma stratejileri, sadece bölgesel güvenliği değil, aynı zamanda küresel silah piyasasını da doğrudan etkiliyor. Önümüzdeki dönemde AB’nin, NATO’dan bağımsız bir savunma yapılanmasına yönelip yönelmeyeceği en büyük tartışma konularından biri olmaya devam edecek.
Kaynak: Karar
