Elif Ören / 22 Nisan 2022
Malta bayrağına dikkatle baktınız mı? Anlamını merak ettiniz mi? Ya da her yerde asılı olan tamamı kırmızı zeminin içindeki dört kollu beyaz haç ya da yıldız olan bayrakla karıştırdınız mı; hani genelde Malta’daki teknelerde olur.
Yedi yıldır Malta’da yaşayan ve burada yaşamayı çok seven biri olarak tarihi, kültürü, her şeyi dikkatimi çekiyor. Bu yazıda resmi Malta bayrağını anlatmak istedim. Diğer tüm sembol ve bayrakları da anlatacağım.
Malta bayrağı, zemini beyaz (gönder tarafı) ve orta kısmından ucuna kadar kırmızı olmak üzere iki eşit dikey şeritten oluşur. Bayrağın gönder kısmının üst tarafında yani beyaz kısmında, Aziz George’u temsil eden bir haç vardır ve bu haç kırmızı renk ile çevrelenmiştir. Haçın içinde Aziz George at üzerindedir ve elinde bulunan mızrakla bir ejderha öldürmektedir. Aziz George, ejderha avcısı olarak bilinmektedir. (Aziz George (Yorgi) en çok saygı gösterilen Hristiyan azizlerinden birisidir. Geleneksel olarak her 23 Nisan’da Aziz George Günü kutlanılır.)
Şu anda geçerli olan bu bayrak 1964’ten beri yürürlüktedir. Bayrağın genişliği yüksekliğinin bir buçuk katıdır.
Aynı zamanda, İkinci Dünya Savaşı’nın korkunç günlerinde İngiliz hükümdarı Kral VI. George tarafından Maltalılara verilen George haçının bir temsilini de içerir.
Bayrağın renklerinin kökeni konusunda Maltalı bilim adamları hemfikir değildir. Bazıları, bunların Maltalılara Hauteville Kontu Roger (I. Rugerro) tarafından 1090’da, adaları Arap kontrolünden kurtarmak için Malta’ya geldiğinde vermiş olduğu görüşündedir çünkü beyaz ve kırmızı Hauteville ailesinin armasının bir parçasıdır. (Roger, Sicilya kontluğu yapmış ilk Norman aristokrattır.)
Diğer bilim adamları ise, bu renklerin Maltalılara Aragon hükümdarı Kral V. Alfonso tarafından 1428’de verildiğini iddia ediyor. (V. Alfonso Ejderha Tarikatı şövalyesidir, Malta bayrağındaki haçın içinde de mızrakla öldürülen ejderha figürü var. Orijinal ismi Order of the Dragon olan Ejderha Tarikatı’nın sembolü de dört kollu yıldızdır; tıpkı Malta bayrağındaki gibi.)
Norman efsanelerinden biri, bayrak renklerinin Joseph Cassar Pullicino’nun Malta’daki Norman Efsaneleri’nde yazdığı ve Scientia (1945) dergisinde yayınladığı gibi; Kont Roger tarafından verildiğine dair yaygın inancı anlatır: “Ulusal Bayrağın beyaz ve kırmızı renklerinin, adayı Araplardan kurtaran Kont Roger tarafından Malta’yı küçük bir ulus rütbesine yükselterek, ona kendi bayrağı ve kalkanı ayrıcalığı verdiği inancı Malta’da daha yaygın ve derinlere yerleşmiş bir inançtır.”
Bu efsane, renklerin Kont’un armasından kaynaklandığını iddia ediyor, fakat 1090’da armalar henüz bilinmiyordu. Üstelik, Kont’un kâtibi Goffredo Malaterra’da armalardan ya da bu hadiseden hiç bahsetmemişti.
Diğer ihtimal olan Kral Alfonso hikayesi, Mdina Katedrali Arşivlerinde tutulan bir belge tarafından doğrulanmaktadır. Bu belge, 1428’de Malta’dan Valensiya’ya büyükelçilerin bir ziyareti vesilesiyle, Malta temsilcilerinin hükümdardan resmi bir kalkan istediğini belirtiyor. E.R. Leopardi, Malta’s Heritage (1969) adlı yayınında şunları not eder: ‘Bu kral, beyaz giysili göğsünü işaret etti, sonra kırmızı pelerinini öne doğru uzattı; “Bu renkler sizin kalkanınız ve bayrağınız olacak.”’ 18. yüzyıla ait bu orijinal elyazması belge ne yazık ki tektir ve konuya dair başka bir belge yoktur.
Malta’nın antik başkenti Mdina’da bu renklerin izleri bulunuyor. Katedral’deki vaftiz yazı tipi beyaz ve kırmızı kalkanı içerir. Bu yazı tipi, 1693 depreminde yıkılan Norman Katedrali’ne aittir. Eski Norman Katedrali’nin günümüze kadar ulaşmış ve iyi korunmuş olan ana ahşap kapısının içinde oyulmuş beyaz kırmızı kalkan bulunmaktadır. Bu kutsal kapının tarihi 1520 yılına dayanmaktadır. Son olarak, Katedral’e birkaç metre uzaklıkta bulunan Katedral Müzesi, beyaz kırmızı kalkanın da yer aldığı sanat eserlerine ev sahipliği yapmaktadır.
Ayrıca, Mdina Katedrali Müjde (Annunciation) şapelinde, Malta’nın Kuzey Afrika korsanlarının kuşatmasından kurtuluşunu anlatan büyük bir tablo var. Bu resimde St. Paul’ün beyaz bir at üzerinde korsanlarla savaştığını görüyoruz. Arka planda beyaz kırmızı bayraklı duvarlarla çevrili bir şehir var.
Malta adaları, konumu dolayısıyla sürekli sahip olunmak istenilen bir yer olmuş. Tarihine bakınca dönemin güçlerinin hâkim olduğunu ya da olmaya çalıştığını görüyoruz. Bayrağın tarihi konusunda iki farklı görüş baskın. Ben bir hiçten büyüktür diyorum ve bu sebeple somut bir tarihi belgeyle doğrulanan Kral Alfonso hikayesi daha doğru hissediyorum. Fakat bu bir görüştür elbette kesin diyemeyiz.
Kaynaklar: wikipedia.org (görseller için başvurulan kaynak)
Joseph C. Camilleri, A taste of Maltese Folklore tradition and heritage
E.R. Leopardi, Malta’s Heritage
