Malta, Dünya Adalet Projesi (WJP) 2024 Hukukun Üstünlüğü Endeksi’ne göre, hukukun üstünlüğü ilkelerine uyum konusunda gerileme yaşadı.
Ülke, 142 ülke arasında 30. sırada yer alırken, AB, EFTA ve Kuzey Amerika ülkelerinin bölgesel ortalamasının oldukça altında kaldı. Malta’nın genel puanı, geçen yılki 0,68’den 0,67’ye düştü. Bu düşüş, ülkenin sağlam demokratik kurumları ve yasal çerçeveleri sürdürme konusundaki kararlılığı hakkında ciddi endişeleri artırdı.
Endeks, Malta’nın neredeyse tüm kategorilerde bölgesel meslektaşlarının gerisinde kaldığını gösteriyor. Sadece “Düzen ve Güvenlik” kategorisinde 0,91 puanla küresel olarak 10. sırada yer alarak övgüye değer bir skor elde etti. Ancak bu parlak nokta, hükümet tarafından daha geniş sistemik sorunlardan dikkati dağıtmak için kullanıldı.
Özellikle endişe verici olan, Malta’nın yolsuzluk ölçütlerinde 0,64 puan alması ve önceki yıllara göre 0,03 puanlık bir düşüş yaşamasıdır. Yasama organı, yolsuzluk önleme ölçütünde sadece 0,36 puan alarak bölgesel standartların oldukça altında kaldı.
Demokratik Özgürlükler Baskı Altında
Özgürlük, özellikle ifade özgürlüğü önemli bir endişe kaynağı haline geldi. Malta, bu kritik ölçütte küresel olarak 51. sırada ve bölgesel olarak 31 ülke arasında 29. sırada yer aldı. Ülke, bu önemli ölçütte 0,63 puan alarak, 0,73 olan bölgesel ortalamanın oldukça altında kaldı.
Düzenleyici uygulamalar alanında da benzer endişeler ortaya çıkıyor. Malta’nın 0,59 puanla küresel olarak 43. ve bölgesel olarak 26. sırada yer alması, düzenlemelerin etkili uygulanması ve devlet politikalarında potansiyel sorunları işaret ediyor.
Sivil Adalet Sistemi Baskı Altında
Sivil adalet sistemi de özellikle baskı altında görünüyor. Malta, 0,60 puanla küresel olarak 48. sırada yer alıyor. Bu, ülkenin sivil adalet mekanizmalarına erişim ve etkinlik konusunda önemli bir gelişime ihtiyaç duyduğunu gösteriyor.
Hükümetin Tepkisi
İçişleri Bakanı Byron Camilleri liderliğindeki hükümet, yalnızca Malta’nın Düzen ve Güvenlik alanındaki güçlü performansına odaklanan bir açıklama yayınladı. Endeksin ortaya koyduğu daha geniş endişelere değinilmedi.
Bakanlık, polis kaynaklarına yapılan yatırımları ve toplumsal polislik girişimlerini vurguladı, ancak yönetişim ve adalet yönetiminin diğer kritik alanlarındaki sorunları tamamen göz ardı etti.
Avrupa Komisyonu’nun 2024 Hukukun Üstünlüğü raporu, Malta’nın son bir yılda sadece sınırlı ilerleme kaydettiğini ve önceki raporlarda gündeme getirilen sorunların büyük ölçüde çözülmediğini ortaya koyuyor.
Raporda, özellikle Malta’nın gazeteci Daphne Caruana Galizia’nın 2017 yılında suikastıyla ilgili kamu soruşturmasının yolsuzluk önleme önerilerinin hiçbirini uygulamaması gibi önemli reformları gerçekleştirmediği belirtildi.
Raporda, kamu alımlarında devam eden yüksek yolsuzluk riskleri ve Ulusal Yolsuzluk ve Dolandırıcılık Karşıtı Stratejisi’nin yürürlüğe konulmasındaki gecikmeler gibi çeşitli endişe verici alanlar tespit edildi.
Kalıcı Yolsuzluk Karşıtı Komisyonu’na ek kaynaklar ayrılmasına rağmen, bu kaynakların anlamlı sonuçlar üretme yeteneğini artırıp artırmayacağı belirsizliğini koruyor.
Siyasi parti finansmanı da sorunlu alanlardan biri. Seçim Komisyonu, 2019’dan beri denetim raporları yayınlamadı. Gazetecilerin korunması konusunda da çok az ilerleme kaydedildi. Medya reformu tasarısı önerildi ancak askıya alındı, bu da hükümetin basın özgürlüğüne bağlılığı konusunda soru işaretleri doğurdu. Ayrıca, kamu medyasında editöryal bağımsızlığı destekleyen mevzuat da yok.
Maltalı hükümet önemli gelişmeler kaydedildiğini ısrarla savunsa da, rapor önemli yapısal reformların hala beklendiğini belirtiyor. Muhalif siyasetçi David Casa, bu ilerleme eksikliğini “endişe verici” olarak nitelendirdi ve yolsuzluk ve medya özgürlüğü konularında daha güçlü Avrupa müdahalesi çağrısında bulundu.
Benzer şekilde, Repubblika STK’sı ve Daphne Caruana Galizia Vakfı, hükümetin kamu soruşturmasının önerilerini reddetmesini eleştirerek, özgür gazeteciliği korumak ve hukukun üstünlüğüne olan güveni yeniden sağlamak için acil reformları görmezden geldiğini belirtti. Ancak, Malta devletinin eylemsizlik halinin, Caruana Galizia’nın suikastını mümkün kılan aynı ortamı sürdürdüğü görülüyor.
Kaynak: Newsbook Malta