Avrupa’da hangi ülkelerin en yüksek maaşları ödediğini hiç merak ettiniz mi? Ya da maaşınızın Avrupa Birliği (AB) genelindeki diğer maaşlarla nasıl karşılaştırıldığını? Yaşam maliyetlerinin büyük farklılıklar gösterdiği bu bölgede, maaşınız satın alma gücü standardına (PPS) göre nasıl bir konumda?
Eurostat’ın yeni hesaplaması olan, çalışan başına yıllık ortalama tam zamanlı ayarlanmış maaş, maaşları karşılaştırmak için oldukça faydalı bir gösterge olarak öne çıkıyor. 2023 yılı itibarıyla, AB genelinde yıllık ortalama tam zamanlı ayarlanmış maaş, Bulgaristan’da 13,503 €’dan başlayarak, Lüksemburg’da 81,064 €’ya kadar çıkıyor. AB ortalaması ise 37,863 € olarak belirlenmiş durumda.
AB üyesi dokuz ülke, bu ortalamanın üzerinde maaş bildirirken, 17 ülke bu ortalamanın altında kalıyor. Hollanda, metodolojik farklılıklar nedeniyle bu verilerde yer almıyor. Lüksemburg’un yanı sıra, Danimarka (67,604 €), İrlanda (58,679 €), Belçika (57,989 €), Avusturya (54,508 €) ve Almanya (50,988 €) gibi ülkelerde de ayarlanmış ortalama maaş 50,000 €’nun üzerinde.
Finlandiya, İsveç ve Fransa da AB ortalamasının üzerinde yer alıyor. En düşük maaşlar ise Bulgaristan’ın ardından, Macaristan (16,895 €), Yunanistan (17,013 €), Romanya (17,739 €), Polonya (18,054 €) ve Slovakya (19,001 €) ile devam ediyor; bu ülkelerin hepsinin yıllık maaşları 20,000 €’nun altında. Malta, yıllık ortalama maaş artışlarının en düşük olduğu ülkeler arasında yer alıyor ve 2023 yılında ortalama maaşı 32,500 € civarında kalıyor, bu da AB ortalamasının altında bir seviyeyi işaret ediyor.
Satın Alma Gücüyle Düzeltildiğinde Maaş Farklılıkları
Satın alma gücü paritesi (PPP), ülkeler arasındaki fiyat düzeyi farklılıklarının etkisini ortadan kaldırarak daha adil bir karşılaştırma sunuyor. PPS, her ülkede aynı miktarda mal ve hizmet satın alabilen “yapay bir para birimi” olarak tanımlanıyor. PPS cinsinden yıllık ortalama tam zamanlı ayarlanmış maaş incelendiğinde, nominal verilere göre farkların daha dar olduğu görülüyor. Örneğin, nominal olarak en yüksek maaş en düşük maaşın altı katı iken, bu oran PPS ile 2.5 katına düşüyor.
Yunanistan, PPS sıralamasında en düşük konumda yer alıyor. PPS cinsinden yıllık ortalama tam zamanlı ayarlanmış maaş, Yunanistan’da 20,525 €’dan Lüksemburg’da 53,745 €’ya kadar değişiyor. Nominal verilere göre Yunanistan, en alt sıralarda yer alırken, PPS’de en kötü skoru alıyor. Bu göstergede yalnızca yedi ülke AB ortalamasını aşabiliyor. Lüksemburg’un yanı sıra, Belçika, Danimarka, Almanya ve Avusturya 45,000 PPS’nin üzerinde maaş bildiriyor. İrlanda ve Fransa ise sırasıyla 41,581 ve 39,110 PPS ile AB ortalamasının üzerinde yer alıyor.
Avrupa’daki Ortalama Maaşlarda Temel Eğilimler
Nominal ve PPS maaşları analiz edildiğinde, şu temel bulgular öne çıkıyor:
Kuzey ve Batı Avrupa, ortalama maaşlarda sürekli olarak lider konumda, ancak PPS ayarlamalarıyla bu avantaj daralıyor.
Doğu Avrupa, PPS’de hafif bir iyileşme gösteriyor, ancak bu ülkelerdeki ortalama maaşlar AB ortalamasının oldukça altında kalıyor.
Güney Avrupa, her iki ölçekte de düşük maaşlar ve sınırlı satın alma gücü ile mücadele ediyor. Malta, bu bağlamda, düşük maaş artışları ve yüksek yaşam maliyetleri ile dikkat çekiyor.
2022’den 2023’e Ortalama Maaşlardaki Değişim
2022 ile 2023 arasında, 26 AB ülkesinde yalnızca İsveç’te yıllık ortalama tam zamanlı ayarlanmış maaş düştü. İsveç’te ortalama maaş 1,817 € azalarak %4’lük bir düşüş gösterdi. Ancak bu düşüş, İsveç kronunun euroya dönüşümünden kaynaklanıyor; yerel para biriminde maaşlar hafif bir artış gösterdi. AB genelinde ise maaşlar 2,225 € veya %6 oranında arttı.
Nominal olarak, Lüksemburg, Belçika ve İrlanda en yüksek artışları gördü; her biri 4,000 €’dan fazla artış kaydetti. Malta’da ise ortalama maaş artışı 1,000 €’dan az oldu. Yüzde değişim açısından, Romanya, Macaristan, Polonya, Letonya ve Hırvatistan en yüksek artışları kaydederek ortalama maaşlarını %15’ten fazla artırdı. Buna karşın, Malta, İtalya, Yunanistan, Danimarka, Finlandiya ve Kıbrıs’taki artışlar %5’in altında kaldı.
AB’de İyi Bir Yaşam İçin Yeterli Maaş
Eurostat, 2021 yılında Mavi Kart Direktifi’nin kabul edilmesinin ardından “çalışan başına yıllık ortalama tam zamanlı ayarlanmış maaş” hesaplamaya başladı. Bu gösterge, yüksek nitelikli işçilere ulusal düzeyde çalışma izni verilmesi için bir eşik olarak hizmet ediyor. Eurostat’ın verilerine göre, bu gösterge “pratikte, bir Üye Devlet’te makul bir yaşam sürmek için yeterli bir maaşı temsil ediyor.”
Maaş, yarı zamanlı çalışanların maaşlarının brüt tam zamanlı eşdeğerlerine dönüştürülmesiyle ayarlanıyor. Yarı zamanlı çalışma, Avrupa’da önemli bir trend olmaya devam ediyor. 2023 yılında, AB’de 20-64 yaş aralığındaki çalışanların %17’si yarı zamanlı çalıştı. Bu oran, Almanya’da %29 ve Hollanda’da %39 gibi daha yüksek seviyelere ulaşıyor.
Kaynak: Euronews
