9 Şubat 2021 / Malta
Savunduğu hoşgörü felsefesi ile asırlardır unutulmayan Hacı Bektaş-ı Veli evrensel bir öneme sahip. Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO tarafından 2021’i, “Hacı Bektaş-ı Veli Yılı” ilan etti.
UNESCO Genel Konferansı kararıyla 2021 yılı için Türkiye’nin önerisi Azerbaycan, İran, Kuzey Makedonya ve Romanya’nın desteği ile Hacı Bektaş-ı Veli, Anma ve Kutlama yıl dönümleri programına alındı. Tasavvuf ve Halk Şairi Yunus Emre ile fikir adamı ve esnaf sanatkarların lideri Ahi Evran da aynı programlar çerçevesinde anılacak.
ATATÜRK İLE BAŞLADI
UNESCO tarafından yapılan anma ve kutlama yıl dönümleri 1956 yılında başladı, Türkiye ise bu programa ilk kez 1981 yılında Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 100. doğum yıl dönümü ile katıldı. Atatürk’ün doğumunun 100. yıl dönümünü tüm dünyada kutladı. Mimar Sinan’ın vefatının 400. yıl dönümü, Yunus Emre’nin doğumunun 750. yıl dönümü, Mevlana’nın doğumunun 800. yıl dönümü, Nasreddin Hoca’nın vefatının 700. yıl dönümü, Osmanlı Bilim ve Kültür Mirası oluşumunun başlangıcının 700. yıl dönümü, Nazım Hikmet’in doğumunun 100. yıl dönümü de UNESCO Anma ve Kutlama programları arasına alındı.
Hacı Bektaş-ı Veli’nin türbesi Nevşehir’in adını taşıyan ilçesinde bulunuyor.
HACI BEKTAŞ KİMDİR?
Gerçek ismi, Seyyid Muhammed bin İbrahim Ata olan Hacı Bektaş-ı Veli, Horasan’ın Nişabur şehrinde 1281 yılında doğdu. İlk eğitimini Şeyh Lokman-ı Perende’den aldı. Lokman-ı Perende, Ahmed-i Yesevi’nin halifelerindendi. Eğitimini tamamladıktan sonra Anadolu’ya gelen Hacı Bektaş-ı Veli, kıymetli talebeler yetiştirdi. Kısa zamanda tanınarak büyük rağbet gördü. Bu sırada Anadolu’da dini, iktisadi, askeri ve sosyal teşekkül olan ve kendisinin de bağlı olduğu “Ahilik Teşkilatı” ile hizmetler yapan Hacı Bektaş-ı Veli ve talebeleri, Osmanlı sultanları tarafından da hürmet gördü.
600 BİN ZİYARETÇİ
Bu sıralarda kuruluş devrinde olan Osmanlı Devleti’nin sağlam temeller üzerine oturmasında büyük hizmetleri oldu. Yeniçeriler Hacı Bektaş-ı Veli’yi kendilerine manevi lider olarak kabul etti. Hacı Bektaş-ı Veli, asırlarca Yeniçeriliğin piri, üstadı ve manevi hamisi olarak bilindi. Bu bağlılık, cephedeki gayret ve kahramanlıklarında da olumlu sonuçlar verdi. Yeniçerilere tarihte ‘Hacı Bektaş Velî Çocukları’ adı da verildi. 1338 yılında vefat eden Hacı-Bektaş-ı Veli’nin türbesi, Nevşehir’in Hacıbektaş İlçesi’nde yer alıyor ve 1964’ten beri müze olarak kullanılıyor. Yılda yaklaşık 600 bin kişi tarafından ziyaret edilen müze, Türkiye’nin en çok gezilen 8. müzesi oldu.
Türbe, UNESCO tarafından Dünya Mirası Geçici Listesi’ne de alındı.
Hacı Bektaş-ı Veli’nin günümüze ışık tutan çok sayıda öğüdü vardır. Bunlar, kimi zaman siyasiler tarafından da dile getirilir. İşte o öğretilerden bazıları:
– Bir olalım, iri olalım, diri olalım.
– Göze nur gönülden gelir.
– Eline, diline, beline sahip ol.
– En büyük keramet çalışmaktır.
– Her ne arar isen kendinde ara.
– Dil mızraktan daha derin yaralar.
– Adalet her işte Hakk’ı bilmektir.
– Çalışan insan kötülük düşünmez.
– İlim beşikte başlar, mezarda biter.
– Mürüvvet hoş görme ve affetmektir.
– Allah ile gönül arasında perde yoktur.
– Hiçbir milleti ve insanı ayıplamayınız.
– Marifet nefsi silmek değil, bilmektir.
– Elden gelen her iyiliği herkese yapınız.
– Çalışmadan geçinenler bizden değildir.
– İbadetin yeri başkadır, işin yeri başkadır.
– Nefsine ağır geleni kimseye tatbik etme.
– İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.
Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat
Hacı Bektaş-ı Veli, Alevilik inancında “Hünkar” olarak anılıyor. Alevi inancında ‘kamil insan’ olmaya giden yol olarak bilinen 4 kapı 40 makam ilkelerini onun tespit ettiğine inanılır. 4 kapı sırasıyla Şeriat, Tarikat, Marifet ve Hakikat’tir.
Şeriat kapısının makamları; iman etmek, ilim öğrenmek, ibadet etmek, haramdan uzaklaşmak, ailesine faydalı olmak, çevreye zarar vermemek, peygamberin emirlerine uymak, şefkatli olmak ve yaramaz işlerden sakınmaktır.
Tarikat kapısının makamları; tövbe etmek, mürşidin öğütlerine uymak, iyilik yolunda savaşmak, haksızlıktan korkmak, ümitsizliğe düşmemek, ibret almak, nimet dağıtmak ve özünü fakir görmektir.
Marifet kapısının makamları; edepli olmak, kinden uzak olmak, sabır ve kanaat, haya, cömertlik, ilim, hoşgörü, özünü bilmek ve arifliktir.
Hakikat kapısının makamları; alçakgönüllü olmak, kimsenin ayıbını görmemek, yapabileceğin iyiliği esirgememek, Allah’ın her yarattığını sevmek, tüm insanları bir görmek, birliğe yönelmek ve yöneltmek, gerçeği gizlememek, manayı bilmek, tanrısal sırrı öğrenmek ve tanrısal varlığa ulaşmaktır.
Bu haber Artı 49 sitesinde yer alan Unesco 2021i Hacı Bektaşi Veli yılı ilan etti başlıklı haber temel alınarak hazırlanmıştır.
