Nobel ödüllü Türk bilim insanı Prof. Dr. Aziz Sancar, beyin kanseri tedavisinde çığır açabilecek bir çalışmaya imza attı. Sancar ve ekibi, “EdU” adlı molekül üzerinde yaptıkları araştırmalarda farelerde elde edilen başarılı sonuçların ardından, bu tedavi yönteminin iki yıl içinde insanlarda deneneceğini duyurdu.
Sancar, “heyecan verici bir keşif” olarak tanımladığı bu çalışmayla ilgili ilk açıklamasını 17 Şubat 2022’de yaptı. O tarihten bu yana geniş kapsamlı laboratuvar çalışmaları yürüten bilim insanı, fareler üzerinde yapılan deneylerde önemli ilerlemeler kaydettiklerini belirtti.
EdU Molekülü: Kanser Hücrelerini Hedef Alıyor
Sancar, EdU molekülünün özellikle kanser hücreleri üzerinde etkili olduğunu ve bu alandaki araştırmaların birkaç yıl önce başladığını ifade etti. Ancak mevcut tedavilerin, beyin tümörlerinde yetersiz kaldığını belirten Sancar, bu tümörlerin ölüm nedenleri arasında 10. sırada yer aldığını vurguladı.
Mevcut ilaçların, beyin ve omurilik gibi hayati bölgelere ulaşmasını engelleyen “kan-beyin bariyerini” aşamadığını söyleyen Sancar, EdU molekülünün ise bu bariyeri rahatça geçebildiğini ve kanser hücrelerini öldürdüğünü belirtti. “EdU beyne kolayca giriyor ve tümörlü hücreleri etkili bir şekilde yok ediyor,” dedi.
Fare Deneylerinde Yüzde 25 Başarı
Fare deneyleriyle ilgili de detaylar paylaşan Sancar, insan beyin tümörü hücrelerinin fare beyinlerine enjekte edilmesiyle yapılan çalışmalarda olumlu sonuçlar aldıklarını açıkladı. Deneylerde, mevcut ilaçlar ilk etapta daha etkili görünse de 30-40 gün sonra EdU’nun etkinliğinin yüzde 25’e kadar çıktığını gözlemlediklerini söyledi. Sancar, EdU’nun diğer ilaçlarla kombin edildiğinde sonuçların daha da iyileştiğini vurguladı.
Klinik Denemeler İnsanlarda Başlayacak
Sancar, EdU molekülünün toksisitesi ve hızlı bölünen hücrelere olan seçici etkisi göz önünde bulundurularak, beyin kanseri tedavisinde kullanılma potansiyelinin bulunduğunu belirtti. “EdU, hızlı bölünen kanserli hücreleri öldürürken, sağlıklı beyin hücrelerini koruma özelliğine sahip olabilir,” diyen Sancar, hayvanlardaki başarılı sonuçların ardından iki yıl boyunca insan klinik denemelerinde yan etkilerinin araştırılacağını kaydetti.
Son olarak, bu yeni DNA onarım metodunu Türkiye’ye aktarmak için de çalışmalar yürüttüğünü ifade eden Sancar, beyin kanseri tedavisinde umut vadeden bu çalışmanın gelecekte daha geniş kitlelere fayda sağlayabileceğinin altını çizdi.
Kaynak: AA
