Caritas’ın yeni bir araştırmasına göre, dört kişilik bir ailenin beslenme masrafları son dört yılda 3.543 Euro’luk büyük bir artış gösterdi. Çocuklu ailelerin temel yaşam giderlerini karşılamakta zorlandığı belirtilen araştırmada, düşük gelirli ailelerin gıda harcamalarının son dört yılda %50’ye kadar yükseldiği ortaya kondu.
2020 yılında iki çocuklu düşük gelirli bir ailenin gıda masrafı 7.132 Euro iken, bu rakam 2024 yılında 10.675 Euro’ya fırladı. Düşük gelirli yaşlı bir çiftin gıda harcamaları ise 2020’de 3.375 Euro iken, bu yıl %33 artışla 4.488 Euro’ya ulaştı.
Caritas Malta tarafından Çarşamba günü yayınlanan “İnsanca Bir Yaşam İçin Asgari Temel Bütçe 2024” başlıklı araştırmada bu çarpıcı sonuçlar ortaya çıktı. Araştırma, düşük gelirli üç farklı haneyi inceledi: iki çocuklu iki yetişkin, iki çocuklu tek ebeveyn ve yaşlı bir çift.
Temel ve Artırılmış Sepet
Araştırma, asgari ücret, sosyal yardımlar, ikramiyeler ve ödeneklere dayalı olarak gelirlerini inceledi ve bunları temel yaşam giderleriyle karşılaştırdı. Bu amaçla, gıda, giyim, sağlık ürünleri, konut ve ev bakımına ilişkin ürünler, ulaşım, eğitim ve kültür ile kişisel bakım gibi kalemleri içeren temel bir mal sepeti oluşturuldu.
2024 temel sepetine insanların ihtiyaçlarını yansıtmak için bazı kalemler eklendi. Bunlar arasında kapsül gardırop, özel doktora bir ziyaret, sınırlı ısıtma ve klima kullanımı (tüp gaz kullanımı azaltıldı) ve aylık cep telefonu kontör yüklemeleri yer aldı.
Araştırmada, bu ailelerin büyük sağlık giderlerinin olmadığı, gıda yardımı paketleri ve enerji yardımlarından yararlandıkları, sübvansiyonlu konutlarda yaşadıkları, çoğunlukla toplu taşıma kullandıkları ve ücretsiz eğitimden faydalandıkları varsayıldı.
Temel sepetin yanı sıra, araştırma, yaşama biçimi açısından hala basit olmasına rağmen, araba sahibi olmak, ticari kira, ara sıra dışarıda yemek yemek veya paket servis sipariş etmek ve evcil hayvan bakımı gibi bazı seçim tabanlı harcamaları içeren artırılmış bir sepeti de inceledi.
İki Yetişkin ve İki Çocuk
Bulgular, iki yetişkin ve iki çocuktan oluşan düşük gelirli hanelerin temel sepet için 19.153 Euro’ya ihtiyaç duyduğunu gösterdi. Bu rakam, artırılmış sepet için 33.177 Euro’ya yükseliyor.
Bu aileler, tüm kategorilerdeki en büyük gider olan gıdaya 10.675 Euro (temel sepetin %56’sı) harcadılar. İkinci en yüksek gider giyim (2.148 Euro), ardından ev eşyaları ve bakımı (1.793 Euro) oldu.
En iyi senaryoda, bu aileler yıllık maksimum 21.132 Euro gelir elde etti, bu da temel sepet giderlerini karşılamakta zorlandıklarını gösteriyor.
Araştırma, bebekli ve yeni yürümeye başlayan çocuklu ailelerin, yılda 1.800 Euro’yu aşan bir kerelik ve tekrarlayan masraflarla karşı karşıya oldukları için finansal açıdan dezavantajlı durumda olduklarını gösterdi. Masraflar arasında bebek kıyafetleri, mama ve süt, çocuk bezi ve annelerin hamilelik sırasında ve sonrasında aldığı takviyeler yer alıyor.
Tek Ebeveynler ve Yaşlı Çiftler
İki çocuklu tek bir ebeveynin temel sepeti karşılayabilmesi için yılda 17.013 Euro’ya ihtiyacı var ve bu rakam artırılmış sepet için 30.724 Euro’ya çıkıyor. Bu aileler, bir asgari ücret, azalan yardımlar ve diğer sosyal yardımlar, ikramiyeler ve ödeneklerle yılda maksimum 20.463 Euro gelir elde ediyor.
Bu, tek ebeveynlerin yemek sipariş etmek ve araba sahibi olmak gibi küçük lüksleri karşılayamadığını gösteriyor. Tek ebeveynli aileler gıdaya 7.948 Euro (%47) harcadılar. Bu gideri ev bakımı ve masrafları (%17) ve kişisel bakım (%9) izledi.
Düşük gelirli yaşlı çiftlerin temel sepet için 14.732 Euro’ya veya artırılmış sepet için 26.556 Euro’ya ihtiyacı var. Paralarının büyük kısmını gıdaya (4.488 Euro) ve ev eşyalarına ve bakımına (4.516 Euro) harcıyorlar. İkinci gider kalemi, evlerinin daha fazla bakım gerektirdiği gerçeğinden kaynaklanıyor olabilir.
En iyi senaryolarda, bu çiftler bir emekli maaşı ve diğer ikramiyeler ve ödenekler dahil olmak üzere yıllık 15.974 Euro gelir elde ediyor. Her ikisi de emekli maaşı alırsa bu rakam 21.116 Euro’ya yükseliyor.
Yapılması Gereken Seçimler
Raporda, düşük gelirli ailelerin iki ana gider kalemi olan gıda ve giyim konusunda bütçelerini azaltan seçimler yapabilecekleri vurgulandı.
Yedi günlük bir menünün maliyeti, farklı yerleşim yerlerinde yaşayan insanlar için değişiklik gösteriyor. Örneğin, dört kişilik bir aile güneydoğu liman bölgesinde haftada 171,81 Euro harcarken, aynı ürünlerin maliyeti güney liman bölgesinde 243 Euro’ya çıkıyor.
Benzer şekilde, kıyafet alışverişi için yardım kuruluşlarını tercih etmek, yıllık giyim maliyetinde büyük bir fark yaratıyor. İki çocuklu bir aile durumunda, maliyet normal mağazalardan yılda 1.916 Euro’dan ikinci el mağazalardan 433 Euro’ya düşüyor.
Yol Haritası
Araştırma, bu zor durumdaki aileleri destekleyebilecek çeşitli önerilerde bulundu. Bunlar arasında şunlar yer alıyor:
* Geçim Maliyeti Ödeneği’nin (COLA) Genişletilmesi: COLA’nın yıllık olarak artırılması ve enflasyonu yansıtması,
* Yoksulluk sınırının yükseltilmesi: Yoksulluk riski altındaki bireylerin belirlenmesinde kullanılan gelirin, medyan Net Eşdeğer Gelir’in (NEI) %60’ından en az %70’ine, ideal olarak %100’üne çıkarılması,
* Finansal okuryazarlık ve bilinçlendirme kampanyalarının artırılması: Ülke çapında finansal okuryazarlık, bütçe yapma ve sorumlu harcama konularında bilinçlendirme kampanyalarının düzenlenmesi,
* Çok kuşaklı ev paylaşım programlarının oluşturulması: Yaşlılarla gençleri ev paylaşımı için bir araya getirecek girişimlerin geliştirilmesi,
* Uygun fiyatlı konut girişimlerinin artırılması: Kira yardımları ve düşük gelirliler için destekler dahil olmak üzere uygun fiyatlı konut önlemlerinin iyileştirilmesi ve genişletilmesi,
* Evsizler için Kimlik Kartı çıkarılması: Evsiz bireylerin sosyal ve sağlık hizmetlerine erişebilmeleri için sabit adresli kimlik kartı yerine geçebilecek resmi bir kimlik kartı oluşturulması,
* Gecikmiş faturalara yardım: Düşük gelirli haneler için gecikmiş su ve elektrik faturalarındaki faizlerin kaldırılması ve ciddi mali sıkıntı yaşayanlara bir defalık kurtarma paketleri sunulması,
* Sağlıklı gıdaya erişimin artırılması: Düşük gelirli hanelerdeki kronik hastalığı olan hastalar için sağlıklı gıda reçetesi programı uygulanarak sağlıklı gıdaya erişimlerinin iyileştirilmesi,
* Süpermarketler, diğer gıda mağazaları ve restoranlardan potansiyel gıda atıklarının düşük gelirli hanelere yönlendirilmesi: Artık bildirimi ve/veya toplama ve dağıtım yoluyla potansiyel gıda atıklarının düşük gelirli hanelere yönlendirilmesi.
Kaynak: Times of Malta
