30 Mart 2021-Sevim Bakar/Malta
Su dünyanın dörtte üçünü kaplar. Bitkiler, hayvanlar ve insanlar için su yaşam demek. Su olmasaydı hayat olmazdı, bunu hepimiz biliyoruz.
Dünyanın okyanuslarını, denizlerini, göllerini, nehirlerini ve derelerini yaklaşık 1234 kentilyon litre su doldurur. Dünya üzerindeki suyun neredeyse tamamı Atlantik(Atlas), Pasifik ( Büyük Okyanus), Hint Okyanusu, Güney Okyanusu ve Arktik Okyanusu’ndadır.
Dünyadaki tatlı suyun üçte ikisinden fazlası buzulların içindedir. Göller ve göletler de tatlı su kaynaklarıdır ve gezegenimizdeki toplam su kaynaklarının sadece %2,5’ ini oluşturuyor. Tatlı su dünya üzerinde bilinen hayvanların %10’una ev sahipliği yapıyor.
Tatlı suyun sadece %1,2’si yeryüzünde. %98,2’ si yeraltında ve buzullarda. Kalan tatlı suyun da %21’ini sadece kullanabiliyoruz. Aslında suyun sadece 100 binde 6’sını kullanabiliyoruz.
Dünyada yaklaşık 700 milyon insan 43 farklı ülkede su kıtlığı çekiyor. 2,7 milyar insan ise yıl içerisinde en az 1 ay su kıtlığı yaşayan havzalarda yaşamını sürdürüyor.
Dünyadaki insanların sadece yarısının evlerine temiz su, su borularından oluşan bir sistemle evlerine ulaşıyor.
Saniyede bir damla su akıtan bir musluk, ayda 16 banyo küvetini doldurabilir.
Sağanak yağmur sırasında, yağmurun havadaki hızı saatte 36km’ye ulaşabilir.
Tüm vücut ağırlığımızın yarısından fazlası sudan oluşur. Beynimizin çalışması için bile su gerekmektedir.
Bir ay boyunca hiçbir şey yemeden yaşayabiliriz ama su içmeden sadece bir hafta hayatta kalabiliriz.
Hayatımızda suyu nerelerde kullanıyoruz ve ne kadar tüketiyoruz?
Günlük 2-2,5 lt içtiğimiz suyun yanı sıra bir de günlük tükettiğimiz su var. Siz de aşağıdaki tabloya bakarak günlük ne kadar su tükettiğinizi bulabilirsiniz. Yaklaşık 300-380 litre su günlük olarak kullanıyoruz.
Sifon çekme her sifon çekişi 20 litre
Duş 5 dakikada 60 litre
Temizlik Günde ortalama 50 lt
Çamaşır makinesi her çalışması 175 litre
Bulaşık makinesi her çalışması 15 litre
Dişlerimizi fırçalarken 35 litre
(musluk hep açık olursa)
Ellerimizi yıkarken 8 litre
1950’lerden bu yana insanların kullandığı su miktarı üçe katlandı ama su kaynaklarımız artmadı. Yakın gelecekte Dünyadaki tüm canlılara yetecek kadar su kalmayacağı düşünülüyor.
Tüm dünyanın en büyük problemi susuzluk. Türkiye’nin şimdiden kuraklıkla mücadeleye başlaması gerekiyor. Son 15 yılda Türkiye’nin su tüketimi 4 kat arttı. Türkiye Şubat 2021 1 aylık kuraklık haritasına baktığımızda büyük bir bölümünün şiddetli kuraklık yaşadığı görülmektedir.
12 aylık değerlendirmede ise en büyük sorun Ankara, Yozgat, Çorum, Kırşehir ve Tokat’ta görünüyor.
Şiddetli kuraklık görülen Türkiye’de yağışların, 1981-2010 ortalamasından yüzde 48 daha düşük olduğu vurgulandı.
2000 – 2050 yılları arasında suya olan talebin %55 artış göstermesi bekleniyor. Fakat bazı ülkelerde bu oran daha da fazla. Dünyada, başta su fakiri ülkeler olmak üzere tüm ülkeler, su tüketimini azaltmak ile ilgili tedbirlerini hızla artırmak zorunda.
Sıfır Günü (Day Zero )
Cape Town‘da su tüketimini azaltmaya yönelik tedbirler yetersiz kalınca yöneticiler, yapılan hesaplamalara göre suyun tükeneceği gün olarak 22 Nisan 2019‘u ‘’Sıfır Günü‘’ (Day Zero) ilan ettiler. 1 Şubat gününden itibaren de su tüketimini hane başına maksimum 50 Litre ile sınırlandırdılar. Yakın gelecekteki hedef #25Litre …
Türkiye de su stresi yaşan ülkelerden biri. Gökhan Özoğuz ve Özge Özpirinçci anlatımıyla National Geographic tarafından farkındalığı arttırmak ve konuya dikkat çekmek için 25 LİTRE belgeseli yayınladı. Belgeselde olası senaryolara karşı çözüm önerileri de var.
Suyumuzu korumak için neler yapabiliriz?
Tatlı suyu elde ettiğimiz nehirler, dereler, doğal kaynaklarımızı kirleterek yok ediyoruz. Bu nedenle işe doğada suyun doğduğu ve geçtiği alanları koruyarak başlamalıyız.
Tarımda sulama yöntemlerimizi iyileştirmeliyiz.
Sanayide suyu kirletmeden verimli kullanmalıyız.
Kentlerimizde dağıtımdaki kayıpları önlemeliyiz.
Her damlayı tasarruf ederek suyumuzu korumayı yönetimlerle, endüstriyel kuruluşlarla birlikte kişisel kullanımımıza da özen göstererek başarabiliriz.
Ormanda yangın çıktığında karınca da yangına su taşırken onu görenler senin taşıdığın suyun ne faydası var demişler, o da ben elimden geleni yapıyorum demiş. Bizler de bir karınca kadar katkımız da olsa elimizden geleni bu büyük kuraklık öncesi yapmalıyız.
Kaynak: National Geographic-Su, https://www.natgeotv.com/tr/belgeseller/natgeo/25-litre; https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/kuraklik-analizi.aspx?d=aylik&k=pni;
